ماری جوانا یکی از شایع‌ترین مواد محرک، اعتیاد آوری است که این روزها توسط نوجوانان و جوانان مصرف می‌شود. درصد نوجوانانی که به مصرف انواع ماری جوانا روی آورده‌اند، طی سال‌های اخیر به طرز چشمگیری رو به افزایش بوده و درنتیجه تعداد افراد مصرف کننده که به دنبال ترک ماری جوانا یا حشیش هستند نیز افزایش یافته است.لغت ماری جوانا کمتر در کشور ما به‌کار می‌رود و نوجوانان آن را با اسامی علف، گراس یا گل می‌شناسند. اما حقیقت آن است که همه این موارد جزء خانواده‌ای از مواد روان‌گردان هستند که “کانابیس‌ها” نامیده می‌شوند. ویژگی‌ها، اثرات و عوارض همه ترکیبات این خانواده تقریبا مشابه یکدیگر است و تنها در شدت آنها تفاوت وجود دارد که به قدرت و نیرومندی ماده مصرف شده بستگی دارد.
ماری جوانا چیست و چه تفاوتی با حشیش دارد؟
انواع ترکیبات ماریجوانا و حشیش از برگ، ساقه، دانه و یا گل‌های خشک گیاه شاه‌دانه و یا کانابیس به دست می‌آیند و به رنگ‌های سبز، قهوه‌ای، خاکستری و یا ترکیبی از آنها دیده می‌شوند. بیش از ۲۰۰ نام و اصطلاح مختلف در سراسر دنیا برای فراورده‌های گیاه کانابیس شناخته شده است که رایج‌ترین اصطلاحی که در کشور ما برای آنها به‌کار می‌رود، حشیش است.سایر اسامی رایج برخی از ترکیبات این خانواده از مواد روان‌گردان عبارتند از : ماریجوانا (Marijuana)، علف یا گراس (Grass)، دیگ (Pot)، علف هرز (Weed)، چای (Tea)، مری‌جین (Mary jane)، شاه‌دانه Temp))، چرس (Charas)، بنگ (Bang)، داگا (Dugga) و سین سمیلا (Sinsemilla).
انواع گیاه شاه‌دانه یا کانابیس
ماری جوانا که از برگ‌های خشک شده و غنچه‌های گیاه شاه‌دانه تهیه می‌شود، شکلی از این گیاه است که بیشترین استفاده را در بین نوجوانان دارد. حشیش نیز ماده جامد قهوه‌ای رنگ است که از ترشحات صمغ مانند و خشک شده جوانه‌ها و بخش‌های زیرین گیاه به‌دست می‌آید. روغن حشیش نیز مایع سیاه رنگ چسبناکی است که از اسانس متراکم یا تقطیر شده حشیش به‌دست می‌آید.
انواع فرآورده‌های کانابیس
همه ترکیبات خانواده کانابیس، روان‌گردان هستند، به عبارت دیگر آنها چگونگی کار مغز را تغییر می‌دهند. در همه آنها ماده‌ای به نام THC (تتراهیدروکانابیس) وجود دارد که عنصر تغییر دهنده ذهن در ماریجوانا، علف، گل یا حشیش می‌باشد که به گیرنده های کانابینوئید مغز متصل و آن را تحریک می‌کند.تأثیر انواع ماریجوانا روی فرد مصرف کننده به میزان وجود این ماده بستگی دارد. یعنی هرچه میزان THC موجود در ماریجوانا بیشتر باشد، اثر آن روی فرد بیشتر خواهد بود. قوی‌ترین نوع ترکیبات این خانواده، روغن حشیش است.
ماری جوانا چگونه مصرف می‌شود؟
ماری جوانا، علف یا حشیش را معمولا به شکل سیگار و یا به‌وسیله پیپ می‌کشند.
برخی مصرف‌کنندگان، ماری جوانا را درون چای یا غذا می‌ریزند، اما شایع‌ترین روش مصرف علف یا حشیش در نوجوانان به شکل سیگار دست ساز است بدین ترتیب که آنها معمولاٌ تنباکوی موجود در سیگار معمولی را خالی کرده و به جای آن ماری جوانا یا ترکیب تنباکوی سیگار و حشیش را قرار می‌دهند (به اصطلاح خود مصرف‌کنندگان به‌آن “بار زدن حشیش” گفته می‌شود) و آن‌چه که به این ترتیب ساخته می‌شود را اصطلاحاً “بند” (Jount) می‌نامند.
دود حاصل از ماری جوانا بوی تند و مشخصی دارد و معمولاٌ طعمی ترش و شیرین دارد. اخیراً بعضی از افراد، ماری جوانا را با سایر مواد مثل کوکائین ترکیب کرده و مصرف میکنند که “پریموس” گفته می‌شود. مهم نیست که چگونه از ماری جوانا و حشیش استفاده میکنید.
این مواد محرک، می توانند اثرات فوری و طولانی مدت را بر روی مغز و سایر اعضای بدن شما داشته باشند!
ماریجوانا چه مدت در بدن مصرف‌کننده باقی می‌ماند؟
THC موجود در علف یا حشیش به سرعت توسط بافت‌های چربی اندام‌های مختلف بدن جذب شده و در بدن به مدت طولانی باقی مانده و به کندی دفع می‌گردد.
معمولاً آزمایش‌های معمولی ادرار، وجود THC در بدن فردی که حتی یک‌بار ماری جوانا مصرف کرده است را بعد از هفت تا ده روز هنوز مثبت نشان می‌دهد. در افرادی نیز که مصرف‌کنندگان دائمی ماریجوانا هستند، حتی پس از گذشت دو تا چهار هفته از آخرین مصرف آنها هنوز آزمایشات وجود THC در بدن آنها را نشان می‌دهند.
چرا نوجوانان به مصرف ماری جوانا روی می‌آورند؟
برخی فکر میکنند مصرف ماری جوانا و حشیش آرامش‌بخش است چون در مورد آن اطلاعات نادرستی از دیگران دریافت کرده‌اند. برخی از نوجوانان ممکن است برای فرار از تنهایی و یا مشکلاتی که در خانه، مدرسه و یا با دوستانشان دارند به مصرف ماری جوانا بپردازند.
یکی دیگر از دلایل مصرف ماریجوانا به خصوص در بین نوجوانان و جوانان این است که آنها بر این باور غلط هستند که ماری جوانا و حشیش اعتیاد آور نیست.
اما درواقع باید به این نکته توجه داشت که ماری جوانا و حشیش و به طور کلی کانابیس‌ها جز دسته مواد روان گردان محسوب می‌شوند و برخلاف دسته مواد مخدر مانند تریاک و هروئین که ابتدا اعتیاد جسمانی ایجاد میکنند و بعد اعتیاد روانی، مواد روان گردان در همان ابتدا بر روی اعصاب و روان فرد معتاد اثر می‌گذارد و او را گرفتار وابستگی روانی به آن ماده می‌کند و در نهایت می بایست این نکته مهم را به نوجوانان و جوانان یادآور شد که سیر ترک اعتیاد افراد مبتلا به سوء مصرف مواد روان‌گردان به مراتب سخت‌تر و طولانی‌تر است.
قطع نظر از همه تبلیغاتی که در مورد مصرف ماریجوانا به گوشتان می‌رسد، همواره به‌خاطر داشته باشید که “هرگز نباید صرفاً به دلیل آنکه دیگران ماری جوانا مصرف میکنند، آن را استفاده کنید و به یاد داشته باشید که در بین شما نوجوانان بسیار زیادی هم هستند که ماری جوانا مصرف نمی کنند”.
در صورت مصرف ماری جوانا چه اتفاقی می‌افتد؟
روشی که مواد روی هر فرد مصرف‌کننده تاثیر می‌گذارند، به عوامل زیادی بستگی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
تجربه قبلی مصرف مواد در فرد مصرف‌کننده
میزان قوت و نیرومندی نوع ماریجوانا مصرف شده (THC) موجود در آن
انتظارات فرد مصرف‌کننده از تاثیرات ماده
جایی که ماده مورد مصرف قرار می‌گیرد (تنها در جمع دوستان و غیره)
نحوه مصرف ماده (دود کردن، خوردن و …)
همراه شدن مصرف الکل یا سایر مواد اعتیاد آور با مصرف ماری جوانا
خصوصیات جسمانی مصرف‌کننده (میزان حساسیت به تاثیرات ماده)
برخی افراد وقتی ماری جوانا، علف یا حشیش مصرف میکنند، اصلاً هیچ احساسی پیدا نمی‌کنند. برخی ممکن است احساس آرامش یا شادی زیادی پیدا کنند. برخی اوقات مصرف ماریجوانا، فرد را بسیار تشنه و گرسنه می‌کند و اشتهای او را شدیداً افزایش می‌دهد که به آن اشتهای گاوی می‌گویند. برخی مصرف‌کنندگان ممکن است تاثیرات بدی از ماریجوانا بگیرند. آنها ممکن است به احساس ناگهانی اضطراب و یا افکار توأم با بدبینی و سوء‌ظن (پارانوئید) دچار شوند. این حالت به‌ویژه زمانی احتمال رخ دادن دارد که انواع قوی‌تری از ماریجوانا، علف یا حشیش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چگونه می‌توان تشخیص داد که فردی ماری جوانا مصرف کرده است؟
اگر فردی ماری جوانا مصرف کند معمولاً خلق شاد و سرحالی پیدا می‌کند و این سرخوشی با علائم زیر همراه است:
گیج و غیرعادی به‌نظر می‌رسد و راه رفتن او آشفته است
همانند افراد احمق بدون هیچ دلیل خاصی قهقه‌های بلند سر می‌دهد
چشمانش متورم و خیلی قرمز می‌شوند
در به یادآوری چیزها و مسائلی که رخ داده است، مشکل دارد
پس از کم شدن و از بین رفتن سرخوشی چند ساعته، بسیار خواب‌آلود شده و در خواب سنگینی فرو می‌رود
اثرات کوتاه مدت مصرف ماری جوانا، علف یا حشیش کدامند؟
اثرات کوتاه مدت مصرف ماری جوانا، علف یا حشیش که معمولاٌ دو ساعت پس از مصرف ماده رخ می‌دهند، شامل موارد زیر است :
افزایش ضربان قلب
قرمزی و تورم چشم
افزایش شدید اشتها
خشکی دهان
از دست دادن هماهنگی حرکتی
مشکل در تفکر و حل مسائل
اختلال در حافظه و یادگیری
تحریف در ادراک (فرد ممکن است دچار توهمات دیداری ، شنیداری و لمسی شود)
احساس کند شدن زمان
گاهی اضطراب (ممکن است شدید باشد) و یا افسردگی و کناره‌گیری اجتماعی نیز دیده می‌شود. این اثرات ماری جوانا وقتی با سایر مواد ترکیب می‌شود، بسیار شدید و خطرناک خواهند بود.
نوجوانان باید به خاطر داشته باشند که هیچ وقت از ترکیبی که به آنها داده می‌شود آگاهی کامل ندارند و ممکن است مصرف برخی مواد پیامدهای فوری بدن را برای آنها به دنبال داشته باشد.
اگر ماری جوانا را دود کنند آثار آن طی چند دقیقه ظاهر می‌شود اما اگر بلعیده شود چند ساعت طول می‌کشد تا اثرات آن بروز کند. این عوارض سه تا چهار ساعت دوام می‌یابد و اگر به‌صورت خوراکی مصرف شود، اثرات آن تا اندازه‌ای طولانی‌تر می‌شود.
اثرات بلند مدت مصرف ماری جوانا کدامند؟
دود ماریجوانا و حشیش باعث تحریک شدید حلق و بینی و لایه پوششی ریه‌ها شده و در نتیجه خطر سرفه مزمن و سایر علائم و نشانه‌های آسیب شناختی حلق و بینی را افزایش می‌دهد.
مصرف مزمن ماریجوانا گاهی با افزایش وزن که احتمالاٌ به دلیل پرخوری است و کاهش فعالیت بدنی همراه است. در موارد مصرف مزمن و شدید حشیش ممکن است سینوزیت، فارنژیت و برونشیت همراه با سرفه مداوم ظاهر شوند. یافته‌ها نشان داده‌اند که مصرف مداوم ماری جوانا در ایجاد برخی سرطان‌ها، ناراحتی‌های تنفسی و اختلال در سیستم ایمنی بدن نقش دارند.
سرطان:
دود ماریجوانا نسبت به توتون، نیکوتین و تنباکو دارای مقادیر زیادتری از مواد سرطان‌زا است. مطالعات نشان داده‌اند که کسی که پنج سیگار ماری جوانا مصرف کند برابر با کسی که روزی یک پاکت سیگار می‌کشد، مواد شیمیایی سرطان زا دریافت می‌کند.
این مواد ۵۰ تا ۷۰ درصد بیشتر از سیگار در ماریجوانا وجود دارند و به همین دلیل احتمال ابتلا به انواع سرطان به‌ویژه سرطان‌های ریه و راه‌های تنفسی در افرادی که ماریجوانا مصرف میکنند خیلی بیشتر از افراد سیگاری است.
یک دلیل دیگر این واقعیت آن است که کسانی که ماری جوانا مصرف میکنند، معمولاٌ هنگام کشیدن آن پک عمیق‌تری می‌زنند و دود آن را بیشتر در ریه‌های خود حبس میکنند. بنابراین ریه و راه‌های تنفسی در مصرف ماریجوانا بیشتر از مصرف سیگار در معرض مواد شیمیایی خطرناک قرار می‌گیرد.
مطالعات نشان داده‌اند که احتمال ابتلا به سرطان‌های سر و گردن نیز در افراد مصرف کننده ماری جوانا بیشتر است و هر چه میزان مصرف این ماده در فرد بیشتر باشد، احتمال خطر ابتلا به سرطان بیشتر می‌شود. بر‌اساس تحقیقات صورت گرفته مصرف ماری جوانا خطر سرطان را دو تا سه برابر می‌کند.
شش‌ها و راه‌های تنفسی:
افرادی که ماری جوانا مصرف میکنند معمولاٌ به همان مشکلات تنفسی مبتلا می‌شوند که افراد سیگاری دارند مثل سرفه و خس‌خس کردن. همچنین بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های ریوی مثل ذات‌الریه قرار دارند.
قلب:
برخی مطالعات نشان داده‌اند که احتمال حمله قلبی در فرد مصرف کننده ماری جوانا به‌ویژه در اولین ساعت پس از مصرف، چهار برابر بیشتر از حد معمول می‌شود. محققین علت این اثر ماریجوانا روی قلب را ناشی از تاثیرات ماریجوانا روی فشار خون، ضربان قلب و کاهش ظرفیت اکسیژن رسانی رگ‌ها عنوان کرده‌اند.
سیستم ایمنی:
مطالعات نشان داده‌اند که THC موجود در ماری جوانا به بافت‌ها و سلول‌های بدن که وظیفه حفاظت از بدن در برابر بیماری‌ها را به عهده دارند آسیب می‌رساند. زمانی که سلول‌های ایمنی بدن ضعیف‌تر شوند، احتمال ابتلای فرد به انواع بیماری‌ها به‌ویژه بیماری‌های عفونی و تومورها افزایش می‌یابد.
ماری جوانا چه اثراتی روی مغز می‌گذارد؟
وقتی فردی که ماری جوانا، گل یا حشیش مصرف می‌کند، ماده شیمیایی موجود در آن به‌سرعت توسط رگ‌های خونی اطراف شش‌ها جذب شده و سریعاً خود را به سلول‌های عصبی مغز می‌رساند. به این سلول‌ها، گیرنده می‌گویند چون آنها اطلاعات را از سایر بخش‌های بدن دریافت میکنند. این ماده تغییراتی را در سلول‌های گیرنده عصبی ایجاد میکنند.
وقتی که فرد به‌طور مداوم به مصرف علف، گل یا حشیش می‌پردازد، ماده شیمیایی موجود در آن (THC) جواز عبور از مناطق مختلف مغز و تاثیر روی عملکرد ذهنی و روانی او را کسب می‌کند.مصرف سنگین ماری جوانا بخش‌های مختلف مغز را که مربوط به کنترل حافظه، توجه و یادگیری هستند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این ماده بیشترین اثرش را روی ناحیه‌ای از مغز به‌نام هیپوکامپ می‌گذارد که مسئول حافظه کوتاه مدت و انتقال اطلاعات به حافظه بلند مدت است. بنابراین فردی که ماریجوانا مصرف می‌کند نمی‌تواند اطلاعات را در ذهن خود نگه دارد و آنها را سریع فراموش می‌کند . همچنین THC با تاثیر روی سیستم لیمبیک مغز باعث خنده‌های کنترل نشده و افکار توأم با بدبینی و سوء‌ظن می‌گردد. مصرف ماریجوانا باعث همان تاثیرات روی مغز می‌شود که مصرف هروئین، الکل و کوکائین برجای می‌گذارند.
آیا ماری جوانا فعالیت‌های تحصیلی، ورزشی و سایر فعالیت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
بله، قطعاٌ همین‌طور است. ماری جوانا حافظه، قضاوت و ادراک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مواد می‌تواند عملکرد فرد در مدرسه، دانشگاه ، ورزش و حتی در محیط کار را به‌هم بریزد. فردی که در اثر مصرف ماریجوانا به حالت سرخوشی زیاد رسیده است، ممکن است رفتارها و یا اشتباهاتی را مرتکب شود که منجر به شرم‌ساری و پشیمانی او شده و یا حتی به وی آسیب برساند. اگر مصرف ماریجوانا در فرد زیاد تداوم یابد، ممکن است کم‌کم باعث شود که او علائق و انگیزه‌های قبلی خود در مورد تحصیل، کار و یا سایر حوزه‌ها را از دست بدهد.حتی ورزش‌کاران و پهلوانان نیز ممکن است با مصرف این ماده، تدریجاً توانایی و قوای خود را از دست رفته ببینند چون THC موجود در ماریجوانا حرکات، زمان واکنش و هماهنگی فرد تاثیر می‌گذارد. همچنین چون ماریجوانا می‌تواند قضاوت و تصمیم‌گیری فرد را مختل سازد، ممکن است باعث روی‌آوردن نوجوانان به سمت رفتارهای پرخطر مثل ارتباطات جنسی ناایمن شود که بدین ترتیب فرد را در معرض خطر ابتلا به ایدز یا ویروس HIV و سایر بیماری‌های مقاربتی قرار می‌دهد.
مصرف ماریجوانا چه اثراتی روی رانندگی دارد؟
مصرف ماری جوانا یا حشیش اثرات آسیب‌زننده جدی روی مهارت‌هایی دارد که برای امنیت و سلامت رانندگی ضروری هستند مثل هوشیاری، تمرکز، هماهنگی و سرعت واکنش (عکس‌العمل). مصرف ماریجوانا ممکن است تشخیص فاصله‌ها و واکنش نسبت به علائم و صداهای موجود در جاده را مختل کند.ماریجوانا نقش عمده‌ای در تصادفات جاده‌ای دارد. در مطالعه‌ای در آمریکا محققان دریافتند که از میان ۱۵۰ رانند‌ه‌ای که به دلیل رانندگی بی‌ملاحظه بازداشت شده بودند، ۳۳ درصد آنها ماریجوانا و ۱۲ درصد آنان نیز ترکیب ماریجوانا و کوکائین مصرف کرده بودند. داده‌ها حاکی از آن است افرادی که ماری جوانا مصرف میکنند برابر با افراد مست که الکل زیادی خورده‌اند، عدم هماهنگی حرکتی در رانندگی نشان می‌دهند.
آیا مصرف ماری جوانا روی باروری تاثیر می‌گذارد؟
ماریجوانا در مردان تولید هورمون‌های مردانه را تضعیف می‌کند، اندازه و وزن غدد پروستات و بیضه‌ها را کاهش می‌دهد و مانع تولید اسپرم می‌گردد. اما به نظر می‌رسد این تأثیرات با ترک ماری جوانا قابل برگشت باشند. چنین اثراتی در زنان غیرباردار هنوز شناخته نشده است. اما مطالعات روی حیوانات نشان داده که ماریجوانا مانع تخمک‌گذاری می‌شود و می‌تواند مسبب نقایص مادرزادی گردد، پزشکان به مادران باردار توصیه میکنند که هیچ یک از انواع مواد را مورد مصرف قرار ندهند، چرا که میتوانند به جنین در حال رشد صدمه وارد کنند.مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که مادرانشان در طول دوره بارداری ماریجوانا مصرف می‌کرده‌اند، نسبت به آن‌هایی که در دوران جنینی در معرض مصرف ماریجوانا مادر قرار نگرفته‌اند، مشکلات رفتاری بیشتری در طول دوران کودکی و پیش دبستانی نشان می‌دهند، همچنین عملکرد ضعیف‌تری در تکالیف مربوط به ادراک دیداری، مکالمه گفتاری و توجه پایدار دارند. در مدرسه نیز این کودکان در حافظه، مهارت تصمیم‌گیری و توانایی به یاد سپاری مسائل مشکل خواهند داشت.
آیا مصرف ماری جوانا و حشیش ممکن است به اعتیاد به آنها منجر شود؟
بله، مصرف طولانی مدت ماری جوانا در برخی افراد منجر به اعتیاد می‌شود. یعنی آنها دیگر نمی‌توانند انگیزه‌شان برای به دنبال ماری جوانا رفتن و مصرف آن را کنترل نمایند حتی اگر ماری جوانا اثرات منفی و بدی روی روابط خانوادگی، عملکرد تحصیلی و فعالیت‌های خلاقانه آنها گذاشته باشد. فردی که مدت‌ها ماریجوانا استفاده کرده است، به دلیل ولع و کششی که به سوی این ماده پیدا می‌کند، به سختی می‌تواند مصرف آن را متوقف کند.
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف این ماده اعتیادآور در نوجوانانی که قبلاً رفتارهای ضد اجتماعی داشته‌اند، سریع‌تر به اعتیاد می‌انجامد. به‌علاوه، برخی مصرف‌کنندگان دائمی و سنگین ماری جوانا در برابر اثرات آن “تحمل” نشان می‌دهند، یعنی بدن آنها پس از چند بار مصرف، دیگر به میزان قبلی ماده پاسخ نمی‌دهد و آنها برای آنکه اثرات ماری جوانا را تجربه کنند باید میزان بیشتری از ماده را مصرف کنند و این کار کم‌کم در آنها ایجاد اعتیاد می‌کند.
افرادی که سعی دارند ماری جوانا یا حشیش را ترک کنند، معمولاً تحریک پذیر شده و اضطراب و مشکل در خواب را تجربه میکنند. آنها همچنین پرخاشگری زیادی را نشان می‌دهند که تقریباً یک هفته پس از ترک اعتیاد به آن ، این علائم به اوج خود رسیده و سپس تدریجاً فروکش میکنند.
نتایج مطالعات نشان داده است، افرادی که هم ماریجوانا و هم سیگار مصرف میکنند، بیشتر از آن‌هایی که تنها سیگار می‌کشند در ترک سیگار مشکل دارند. هرچه افراد مصرف مداوم‌تر و روزانه ماریجوانا داشته باشند، به همان میزان ارتباط ماری جوانا و مصرف سیگار در آنها بیشتر بوده و در ترک سیگار مشکلات بیشتری دارند.
اثرات روانی اجتماعی ماریجوانا کدامند؟
افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیت با مصرف ماری جوانا ارتباط نشان داده‌اند. مطالعات به روشنی اثبات کرده‌اند که ماری جوانا می‌تواند در زندگی روزمره مشکلاتی را ایجاد نموده و همچنین مشکلات موجود قبلی را تشدید نماید.
از آن‌جایی که ماریجوانا بر توانایی یادگیری و به یادسپاری اطلاعات اثر تخریبی دارد، هرچه فرد بیشتر ماریجوانا مصرف کند به احتمال بیشتری به اشکال در مهارت‌های اجتماعی، شغلی و ذهنی مواجه خواهد شد. علاوه بر این تحقیقات نشان داده‌اند که اثر ویران‌گر ماریجوانا روی حافظه و یادگیری می‌تواند حتی پس از گذشت روزها و یا هفته‌ها از ترک مصرف ماده هنوز در فرد وجود داشته باشد.
دانش‌آموزانی که به مصرف ماری جوانا روی می‌آورند نسبت به سایر همکلاسی‌هایشان که ماریجوانا مصرف نمی‌کنند در مقاطع تحصیلی پایین‌تر باقی مانده و به احتمال کمتری میتوانند دبیرستان را به اتمام برسانند. یعنی توانایی ذهنی فردی که ماریجوانا مصرف می‌کند، کاهش می‌یابد، بنابراین در توجه، ثبت و سازماندهی اطلاعات و به‌یادآوری آنها و استفاده از آنها در موقعیت‌های لازم با دشواری‌های زیادی روبهرو خواهد بود.
در مطالعه‌ای که روی افرادی که مصرف سنگین ماریجوانا داشته‌اند، مشخص شد که این افراد در به یادآوری مطالب حتی پس از گذشت چهار هفته از آخرین مصرف‌شان هنوز مشکل داشتند اما کم‌کم توانستند مطالب را به‌خاطر سپرده و به راحتی به یاد بیاورند. بنابراین می‌توان امیدوار بود که فرد بتواند پس از ترک ماریجوانا (حتی در افرادی که مصرف سنگین این ماده را دارند) توانایی‌های ذهنی و شناختی‌اش را مجدداً به‌دست بیاورد.
کارمندانی که ماری جوانا مصرف میکنند نسبت به همکارانشان با مشکلات کاری بیشتری روبهرو هستند. مطالعات زیادی، مصرف ماریجوانا در کارکنان را با افزایش غیبت از محل کار، تاخیر، اتفاقات ناگهانی، ادعای غرامت کارکنان و خطاهای منجر به از دست دادن شغل مرتبط ساخته‌اند. این افراد معمولاً بیشتر از سایر کارکنان “رفتارهای گریز از کار” از خود نشان می‌دهند (مثل ترک محل کار بدون اجازه ، چرت زدن روزانه ، مصرف زمان کار برای موضوعات شخصی و شانه خالی کردن از زیر وظایف) که با مولد بودن و وجدان کاری مغایرت دارند.
به‌طور کلی مصرف طولانی مدت و افراطی ماری جوانا در فرد منجر به بیماری به‌نام “سندروم فقدان انگیزش” می‌شود که با بی‌میلی شخص در استمرار روی کار (مدرسه ، محیط کار و یا هر فعالیت اجتماعی دیگری) مشخص می‌گردد. این افراد فاقد نیرو و بی‌حال ، غالباً فربه و ظاهراً تنبل به‌نظر می‌رسند.
آیا مصرف ماری جوانا می‌تواند مصرف سایر مواد را در پی داشته باشد؟
بله، می‌تواند، مطالعات طولانی مدت روی دانش‌آموزان دبیرستانی و والدین آنها نشان داده است که اغلب افرادی که بعدها دچار اعتیاد مواد سنگین شده‌اند، اولین بار مصرف مواد را با ماری جوانا آغاز کرده‌اند.
برای مثال خطر مصرف کوکائین در آن‌هایی که ماریجوانا مصرف کرده‌اند، خیلی بیشتر از کسانی است که هرگز این ماده را مصرف نکرده‌اند. مصرف ماریجوانا در نوجوانان آنها را در معرض رویارویی و آشنایی با افرادی قرار می‌دهد که مصرف‌کننده و یا فروشنده سایر مواد اعتیادآور هستند. بنابراین احتمال آنکه مصرف کننده‌ها در معرض سایر مواد قرار بگیرند و یا به سوی مصرف آنها کشیده شوند، زیاد است. دانشمندان با مطالعات وسیع‌ترنشان داده‌اند که ماری جوانا می‌تواند تغییراتی در مغز ایجاد کند که فرد را بیشتر در معرض استفاده از سایر مواد مثل الکل و یا کوکائین قرار می‌دهد.
والدین در پیشگیری از سوء‌مصرف ماری جوانا در نوجوانان چه نقشی دارند؟
هیچ روش قطعی و سحرآمیزی برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر و اعتیادآور در نوجوانان وجود ندارند. اما نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد این است که با صحبت کردن با فرزندان‌شان در مورد خطرات مصرف ماری جوانا و سایر مواد اعتیاد آور و روان‌گردان و داشتن نقش تاثیرگذار روی حوزه‌های مختلف زندگی فرزندان‌شان مؤثر واقع شوند. حتی بعد از ورود نوجوانان به دبیرستان نیز والدین هنوز میتوانند در تکالیف مدرسه،تفریحات، فعالیت‌های اوقات فراغت و معاشرت‌های اجتماعی با دوستان فرزندان‌شان دخالت داشته و نقش مشورتی و راهنما برای فرزندشان داشته باشند.
تحقیقات نشان داده است که نظارت مناسب و مستمر والدین بر فرزندان می‌تواند احتمال مصرف مواد اعتیادآور در آنها را کاهش دهند. نظارت صحیح والدین حتی در مورد آن دسته از نوجوانانی که مستعد سوء‌مصرف مواد از جمله ماری جوانا و حشیش هستند مثل آن‌هایی که سرکش بوده و رفتارهای ضداجتماعی دارند، آن‌هایی که نمی‌توانند هیجاناتشان را کنترل کنند و یا آشفتگی‌های درونی دارند نیز نقش پیش‌گیرانه دارند.
همواره به‌خاطر داشته باشید که پیشگیری از اعتیاد، هوشیاری شما والدین را می‌طلبد. همان‌طور که در مطالب قبل مطرح گردید مصرف ماریجوانا تهدید جدی برای سلامت جسمی و روانی نوجوانان به حساب می‌آید. نوجوانان در حال رشد، یادگیری و گذراندن چارچوبی برای زندگی بزرگ‌سالی‌شان هستند و در این راه پرپیچ‌و‌خم چشم امیدشان به شما والدین گرامی است که یاری‌گر آنها در حل مشکلات و تصمیم‌گیری‌هایشان از جمله مصرف یا عدم مصرف مواد اعتیادآور و روان‌گردان بوده و راهنمایی‌های لازم را به آنها ارائه دهید.واضح است که تصمیم‌گیری خود شما برای مصرف نکردن هیچ‌یک از انواع مواد می‌تواند بریا فرزندانتان این پیام را به همراه داشته باشد که او نیز به سمت مصرف مواد نرود.
سایر راه‌کارهای مفید در جهت پیشگیری از سوء‌مصرف مواد در فرزندانتان عبارتند از:
برنامه ریزی پیشگیری از اعتیاد مهم‌ترین استراتژی است، چنین برنامه هایی نیز مقرون به صرفه هستند. والدین میتوانند به طور مستقیم و غیر مستقیم با استفاده از موارد پیشگیری کننده که تعدادی از آنها شامل موارد ذیل است توجه کنند.
یک شنونده خوب برای حرف‌های فرزندانتان باشید
به فرزندانتان کمک کنید تا بتوانند بر فشار هم‌سالان غلبه نمایند
پیام‌های روشن و واضحی برای منع مصرف مواد اعتیادآور به فرزندانتان ارائه دهید
سعی کنید دوستان فرزندانتان و والدین آنها را بشناسید
بر فعالیت‌های فرزندانتان نظارت مستمر و صحیح داشته باشید
درفعالیت فرزندانتان نقش مشاور و سرپرست داشته باشید
با فرزندانتان ارتباط کلامی و گفتاری صادقانه و راحت برقرار نمایید
فرزندانتان را از خطرات ناشی از مصرف مواد اعتیادآور آگاه نمائید
سعی کنید که این تهدید اجتماعی را انکار نکرده و با آن روبهرو شوید (هیچ والدی نباید مطمئن باشد که فرزندش هیچ‌گاه به سوی مصرف مواد نمی‌رود و با این استدلال، مسئله را جدی تلقی نکند)
مراقب و گوش به‌زنگ تغییرات هوشیار دهنده در فرزندانتان باشید
برخی از این تغییرات که احتمال سروکار داشتن نوجوانان با مواد اعتیادآور را پیش می‌کشند، عبارتند از:
هنگامی که نوجوانان صادق، دروغ می‌گویند
هنگامی که نوجوانان باهوش تصمیماتی احمقانه می‌گیرند
هنگامی که رفتاری ناشایست از نوجوانان خوب، سر می‌زند
هنگامی که بچه‌های باحافظه دچار فراموشی می‌شوند
هنگامی که بچه‌های وظیفه شناس دچار بی‌تفاوتی می‌شوند
هنگامی که بچه‌های بی‌پول ناگهان پول‌دار می‌شوند
هنگامی که نوجوانان خوش‌رفتار، دم‌دمی مزاج می‌شوند
هنگامی که بچه‌های بااستعداد شکست می‌خورند
هنگامی که نوجوانان باپشتکار، علاقه خود را از دست می‌دهند
هنگامی که نوجوانان اهل معاشرت، منزوی می‌شوند
هنگامی که بچه‌های خوب، رفتار شرورانه‌ای از خود نشان می‌دهند
هنگامی که نوجوانان منظم دچار بی‌نظمی می‌شوند
هنگامی که بچه‌های قابل اعتماد، توافق‌های مورد نظر را نادیده می‌گیرند
هنگامی که نوجوانان سالم (از لحاظ بدنی)دچار خستگی مفرط می‌شوند
هنگامی که نوجوانان مسئولیت‌پذیر، رفتار غیر مسئولانه‌‌ای از خود نشان می‌دهند
هنگامی که نوجوانان مطیع، قوانین و مقررات را زیر پا می‌گذارند
هنگامی که نوجوانان باانگیزه شروع به بی‌اعتنایی میکنند
به یاد داشته باشید که هیچ‌یک از این تغییرات به تنهایی بیانگر مصرف مواد مخدر از سوی فرزندان شما نیست بلکه در دراز مدت و در صورتی که الگوی رفتاری فرزندتان شامل تعدادی از این رفتارها باشد، می‌تواند موجب نگرانی والدین شود.
برای بهتر کمک کردن به فرزندان می‌توانید در مجامع آموزشی عمومی که به این منظور تدارک دیده می‌شوند، شرکت نمایید مثل جلساتی که در محله و یا مدرسه فرزندتان برگزار می‌شوند و بیشتر سعی کنید همواره خود فرزندانتان در این جلسات شرکت نمایید.
کتاب‌ها و جزوه‌های آموزشی زیادی نیز در مورد روش‌های پیشگیری از سوء‌مصرف مواد در نوجوانان نوشته شده‌اند که میتوانند راهنمای خوبی برای والدین باشند.
با ارائه توصیه‌های ساده و کمک به انجام مستمر آنها، می‌توانید به رشد و شکل‌گیری کنترل درونی فرزندانتان و تقویت آنها در برابر خطر اعتیاد کمک نمایید.
برخی از این توصیه‌ها عبارتند از:
به قول‌ها و توافق‌های خودت احترام بگذار و به آنها عمل کن
کاری را شروع می‌کنی تمام کن
چیزهایی را که برایت مهم هستند، حفظ کن
با احساسات ناخوشایندت، آزادانه و صادقانه برخورد کن
از عقل سلیم خودت برای مقاومت در برابر وسوسه‌ها استفاده کن
مسئولیت تصمیم‌های خودت را بپذیر تا از اشتباهاتت نیز درس بگیری
یاد بگیر که در شرایط دشوار، چگونه انتخاب‌های صحیح داشته باشی
اگر مشکلی داری درباره آن با افراد آگاه گفت‌وگو و مشورت کن
به چیزهایی که برایت مهم هستند، پشت پا نزن چون در آن صورت به خودت خیانت کرده‌ای
اگر فردی بخواهد مصرف ماریجوانا و حشیش را ترک کند، برای درمان چه باید بکند؟
ترک ماری جوانا، علف، گل و حشیش حتی در کسانی که مصرف سنگین و مداوم ماده را دارند، همواره امکان‌پذیر است. زیرا اگرچه اعتیاد ناخواسته ایجاد می‌شود اما به رغم معتاد بودن هنوز فرد می‌تواند مصرف مواد را به تعویق انداخته و یا از مصرف خودداری کند و این امر ، مستلزم مراجعه به یک کلینیک ترک اعتیاد ماری جوانا با خدمات درمان اعتیاد، خدمات روانشناسی و خدمات روانپزشکی است.امروزه مراکز ترک اعتیاد بسیاری در سراسر دنیا وجود دارند که به افراد کمک میکنند تا اعتیاد به انواع مواد اعتیادآور را ترک نمایند. همچنین برنامه‌های ویژه‌ای برای افراد معتاد به ماریجوانا در حال بررسی و اجرا می‌باشد. هنوز داروی خاصی برای درمان و ترک اعتیاد ماریجوانا شناخته نشده است و برنامه‌های درمانی اغلب بر مشاوره و سیستم‌های حمایتی گروهی متمرکز شده‌اند. برنامه‌هایی نیز وجود دارد که برای نوجوانان مصرف کننده این ماده در نظر گرفته شده است. پزشکان خانوادگی میتوانند منبع حمایت و هدایت خوبی برای نوجوانانی باشند که مشکل مصرف ماریجوانا دارند. مطالعات تجربی و کلینیکی نشان داده‌اند که درمان‌های گروهی و فردی که در برگیرنده تکنیک “مصاحبه انگیزشی” و آموزش راه‌های کاهش و ترک مصرف مواد باشند می‌تواند در درمان این افراد مؤثر واقع گردد.
ترک مصرف ماری جوانا، نیاز به چه نوع مراقبت های پزشکی دارد ؟
به هنگام انتخاب این نوع مراقبت‌های پزشکی، والدین بهتر است ابتدا تحقیقات لازم را انجام دهند، تمامی برنامه‌های موجود را با یکدیگر مقایسه کرده و بیش از امضای قرارداد، از توصیه‌های افراد باتجربه و آگاه در انجمن‌های مختلف استفاده کنند، از افرادی که سابقاً از این برنامه‌ها استفاده کرده‌اند و مایل به دراختیار گذاشتن تجربه خود هستند راهنمایی بخواهند.
در سراسر کشور مراکز متعددی وجود دارد اما متأسفانه مراکز ترک اعتیاد چند تخصصی که متشکل از تیم روانپزشک ، روانشناس و … است ، به خصوص در شهرستان‌ها بسیار محدود و کم می‌باشند که نیازمند توجه بیشتری توسط مسئولین در این خصوص است.
