ساختن بهترینِ خودتان:
راهنمای عملی افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس

بله، در بسیاری از موارد، ریشه‌های کمبود عزت نفس و اعتماد به نفس به تجربیات دوران کودکی، مانند انتقادهای بیش از حد، مقایسه شدن با دیگران یا دریافت نکردن تأیید و محبت کافی از سوی والدین و اطرافیان بازمی‌گردد. در جلسات مشاوره می‌توانیم این ریشه‌ها را شناسایی و ترمیم کنیم.

این فرآیند برای هر فرد متفاوت است. اما خبر خوب این است که معمولاً افراد پس از چند جلسه اول، با یادگیری تکنیک‌های جدید و تغییر در زاویه دید، اولین نشانه‌های مثبت را مشاهده می‌کنند. ساختن اعتماد به نفس پایدار یک مسیر تدریجی است که به تمرین و تداوم نیاز دارد.

این یک نگرانی رایج اما اشتباه است. اعتماد به نفس سالم به معنای شناخت واقع‌بینانه توانایی‌ها و نقاط قوت خود است. غرور معمولاً ماسکی برای پنهان کردن احساس ناامنی عمیق است. فرد با اعتماد به نفس واقعی، نیازی به تحقیر دیگران یا برتر نشان دادن خود ندارد.

یکی از مهارت‌های کلیدی که در جلسات یاد می‌گیریم، تغییر نگرش نسبت به شکست است. شکست به معنای بی‌ارزش بودن شما نیست، بلکه فرصتی برای یادگیری و رشد است. ما یاد می‌گیریم که چگونه پس از هر زمین خوردن، با شفقت به خود برخورد کرده، از تجربه درس بگیریم و قوی‌تر از قبل به مسیر ادامه دهیم.

گفتگوی درونی منفی، همان صدای منتقد و سرزنشگری است که در ذهن ما به طور خودکار افکار محدودکننده و ناامیدکننده تولید می‌کند (مثلاً «تو از پس این کار برنمی‌آیی»). اولین قدم برای تغییر آن، آگاهی است؛ یعنی شما باید این افکار را در لحظه شناسایی کنید. قدم بعدی، به چالش کشیدن آن فکر است: از خود بپرسید «آیا این فکر ۱۰۰٪ حقیقت دارد؟ چه شواهدی بر خلاف آن وجود دارد؟». در نهایت، آن فکر را با یک جمله واقع‌بینانه‌تر و مهربانانه‌تر جایگزین کنید (مثلاً به جای «من خرابش می‌کنم»، بگویید «من تمام تلاشم را می‌کنم و از این تجربه یاد می‌گیرم»).

نکته کلیدی، جدا کردن هویت و ارزش درونی شما از عملکرد یا نظر دیگران است. ابتدا بین انتقاد سازنده (که به رفتار شما مربوط است و هدفش کمک به رشد شماست) و انتقاد مخرب (که شخصیت شما را هدف می‌گیرد) تفاوت قائل شوید. در مواجهه با انتقاد، لحظه‌ای مکث کنید و از خود بپرسید: «آیا نکته‌ای قابل یادگیری در این حرف وجود دارد؟». اگر انتقاد سازنده بود، از آن برای رشد خود استفاده کنید. اگر مخرب بود، به خود یادآوری کنید که این نظر، بازتابی از شخصیت و نگرش فرد مقابل است، نه بیانگر ارزش واقعی شما. عزت نفس سالم به این معناست که ارزش شما به تایید دیگران وابسته نیست.