افسردگی دوران بارداری یک اختلال خلقی شایع است که می‌تواند بر سلامت مادر و جنین تاثیر منفی بگذارد. این بیماری در حدود 10 تا 15 درصد از زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله به صورت دقیق تر به بررسی افسردگی دوران بارداری خواهیم پرداخت و علائم و روش درمان آن را هم ذکر خواهیم کرد.
افسردگی دوران بارداری چیست؟
افسردگی دوران بارداری نوعی از اختلالات افسردگی اساسی است که در دوران بارداری رخ می‌دهد. این بیماری با احساس غم و اندوه مداوم و از دست دادن علاقه یا لذت بردن از فعالیت‌هایی که قبلاً لذت بخش بودند، مشخص می‌شود.
تشخیص افسردگی دوران بارداری توسط پزشک یا متخصص سلامت روان انجام می‌شود. متخصص برای تشخیص این اختلال ممکن است سوالاتی در مورد علائم، سابقه پزشکی و سلامت روان شما بپرسد. همچنین ممکن است از شما بخواهد که به پرسشنامه‌های غربالگری افسردگی پاسخ دهید.
درمان افسردگی دوران بارداری بسیار مهم است زیرا می‌تواند به بهبود سلامت مادر و جنین کمک کند. درمان زودهنگام می‌تواند خطر عوارض جانبی مانند زایمان زودرس، کمبود وزن هنگام تولد و مشکلات رفتاری و عاطفی در دوران کودکی را کاهش دهد.
علائم افسردگی دوران بارداری
علائم افسردگی دوران بارداری می‌تواند بسیار متنوع باشد و از خفیف تا شدید متغیر باشد. در ادامه برخی از علائم رایج افسردگی دوران بارداری را بررسی میکنیم.
علائم خلقی افسردگی در دوران بارداری
- احساس غم و اندوه یا ناامیدی مداوم
- از دست دادن علاقه یا لذت بردن از فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بودند
- احساس پوچی یا بی‌ارزشی
- احساس گناه یا شرم
- تحریک‌پذیری یا عصبانیت
- اضطراب یا نگرانی بیش از حد
- احساس بی‌قراری یا کند شدن
- افکار مرگ یا خودکشی
علائم جسمی افسردگی دوران بارداری
- تغییرات در اشتها یا الگوی خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)
- مشکل در تمرکز یا تصمیم‌گیری
- خستگی یا کمبود انرژی
- دردهای عضلانی یا مفصلی
- سردرد
- تغییرات در میل جنسی
- مشکلات گوارشی
علائم اجتماعی افسردگی دوران بارداری
- کناره‌گیری از دوستان و خانواده
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های اجتماعی
- انزوای اجتماعی
- دشواری در انجام وظایف شغلی یا خانوادگی
توجه به این نکته مهم است که همه زنان باردار که دچار افسردگی هستند، همه این علائم را تجربه نمی‌کنند. برخی از زنان ممکن است فقط چند نشانه را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم شدیدتری داشته باشند.
اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، مهم است که با پزشک یا متخصص سلامت روان خود صحبت کنید تا آنها بتوانند علت علائم شما را تشخیص دهند و در صورت نیاز درمان مناسب را ارائه دهند.
دلایل افسردگی دوران بارداری
دلایل افسردگی دوران بارداری به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل متعددی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. برخی از این عوامل عبارتند از:
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند بر خلق و خو و سلامت روان تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، افزایش سطح هورمون استروژن و پروژسترون می‌تواند منجر به نوسانات خلقی، اضطراب و افسردگی شود.
تغییرات زندگی
بارداری می‌تواند با تغییرات زیادی در زندگی همراه باشد، مانند تغییرات در روابط، شغل و وضعیت مالی. این تغییرات می‌توانند استرس‌زا باشند و به بروز افسردگی در دوران بارداری کمک کنند.
سابقه افسردگی
زنانی که سابقه افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی دوران بارداری هستند.
سابقه خانوادگی افسردگی
زنانی که سابقه خانوادگی افسردگی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی دوران بارداری هستند.
مشکلات جسمی
زنانی که در دوران بارداری دچار مشکلات جسمی مانند دیابت یا فشار خون بالا هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی دوران بارداری هستند.
حمایت اجتماعی ناکافی
زنانی که از حمایت اجتماعی کافی از خانواده و دوستان خود برخوردار نیستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی دوران بارداری هستند.
عوامل دیگری مانند کمبود ویتامین D، مشکلات خواب و استرس تروماتیک نیز می‌توانند در بروز افسردگی دوران بارداری نقش داشته باشند. توجه به این نکته مهم است که افسردگی دوران بارداری یک بیماری نیست، بلکه یک اختلال خلقی است که می‌تواند بر سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد.
چه افرادی مستعد ابتلا به افسردگی دوران بارداری هستند؟
- زنانی که سابقه افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان دارند.
- سابقه افسردگی اساسی یا اختلال دوقطبی
- سابقه اضطراب یا اختلال وسواس فکری-عملی
- سابقه اختلال خوردن
- سابقه سوء مصرف مواد
- زنانی که سابقه خانوادگی افسردگی دارند: اگر مادر، خواهر یا برادر شما سابقه افسردگی داشته باشند، شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی دوران بارداری هستید.
- زنانی که در دوران بارداری دچار مشکلات جسمی هستند.
- دیابت
- فشار خون بالا
- بیماری تیروئید
- مشکلات قلبی
- چاقی
- زنانی که از حمایت اجتماعی کافی برخوردار نیستند: زنانی که تنها زندگی می‌کنند یا از خانواده و دوستان خود حمایت عاطفی کافی دریافت نمی‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی دوران بارداری هستند.
- زنانی که در دوران بارداری با استرس یا مشکلات زندگی روبرو هستند.
- مشکلات مالی
- مشکلات زناشویی
- مشکلات شغلی
- خشونت خانگی
- مرگ یکی از عزیزان
- زنانی که باردار دوقلو یا چندقلو هستند.
- زنانی که در سنین پایین باردار می‌شوند.
- زنانی که بارداری ناخواسته دارند.
- زنانی که سابقه سقط جنین یا زایمان زودرس دارند.
- زنانی که از نظر جسمی یا عاطفی از بارداری خود احساس اضطراب می‌کنند.
- زنانی که سابقه تجربه تروما یا سوء استفاده دارند.
توجه به این نکته مهم است که اگر شما در یکی از این گروه‌های پرخطر قرار دارید، به این معنی نیست که حتماً دچار افسردگی دوران بارداری خواهید شد. با این حال، مهم است که از علائم افسردگی آگاه باشید و در صورت مشاهده هرگونه علائم، به پزشک یا متخصص سلامت روان خود مراجعه کنید.
تاثیرات افسردگی دوران بارداری بر روی جنین
افسردگی دوران بارداری می‌تواند اثرات منفی متعددی بر روی جنین داشته باشد. برخی از این اثرات عبارتند از:
زایمان زودرس: زنانی که در دوران بارداری دچار افسردگی هستند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس هستند.
کمبود وزن هنگام تولد: نوزادانی که از مادران افسرده متولد می‌شوند، بیشتر در معرض خطر کمبود وزن هنگام تولد هستند.
مشکلات تنفسی: نوزادانی که از مادران افسرده متولد می‌شوند، بیشتر در معرض خطر مشکلات تنفسی مانند سندرم دیسترس تنفسی نوزاد (RDS) هستند.
مشکلات رفتاری و عاطفی: کودکانی که از مادران افسرده متولد می‌شوند، بیشتر در معرض خطر مشکلات رفتاری و عاطفی مانند اضطراب، افسردگی و بیش فعالی-کمبود توجه (ADHD) هستند.
علاوه بر این، افسردگی دوران بارداری می‌تواند بر رشد مغز جنین نیز تأثیر بگذارد. مطالعات نشان داده‌اند نوزادانی که از مادران افسرده متولد می‌شوند، در مقایسه با نوزادانی که از مادران غیر افسرده متولد می‌شوند، حجم مغز کوچکتر و فعالیت مغزی غیر طبیعی دارند.
درمان افسردگی دوران بارداری
درمان افسردگی دوران بارداری به شدت علائم و نیازهای فردی مبتلا بستگی دارد. در ادامه برخی از روش های درمانی برای افسردگی دوران بارداری آورده شده است:
روان درمانی
- درمان شناختی رفتاری (CBT): به شما کمک می کند تا الگوهای تفکر منفی را شناسایی و تغییر دهید و مهارت های مقابله ای سالم را یاد بگیرید.
- درمان بین فردی (IPT): به شما کمک می کند تا روابط خود را با دیگران بهبود ببخشید و حمایت اجتماعی را افزایش دهید.
- درمان روان پویشی: به شما کمک می کند تا ریشه های افسردگی خود را در تجربیات گذشته خود درک کنید و با آنها کنار بیایید.
دارو درمانی
- داروهای ضد افسردگی: می توانند به تنظیم خلق و خو و کاهش علائم افسردگی کمک کنند.
- داروهای ضد اضطراب: می توانند به کاهش اضطراب و بی قراری کمک کنند.
لازم به ذکر هستش که رویکرد دارو درمانی پیشنهاد نمیشه و می توان گفت تا به الان روان درمانی موثر تر و بی عوارض تر از دیگر رویکردها بوده است. (در پایین تر به بررسی دقیق تر این رویکرد خواهیم پرداخت)
درمان های جایگزین
- نور درمانی: قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی می تواند به تنظیم ریتم شبانه روزی و بهبود خلق و خو کمک کند.
- ورزش: فعالیت بدنی منظم می تواند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک کند.
- تغذیه: رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به تامین مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت روان و جسم شما کمک کند.
- طب سوزنی: تحریک نقاط خاص بدن با سوزن های نازک می تواند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک کند.
- ماساژ: ماساژ می تواند به کاهش استرس و تنش عضلانی کمک کند.
روان درمانی افسردگی دوران بارداری
روان درمانی یکی از روش های موثر برای درمان افسردگی دوران بارداری است. انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد که می تواند برای درمان افسردگی دوران بارداری استفاده شود. در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT به شما کمک می کند تا الگوهای تفکر منفی را شناسایی و تغییر دهید و مهارت های مقابله ای سالم را یاد بگیرید.
CBT می تواند به شما کمک کند تا با افکار منفی در مورد خود، بارداری و آینده خود مقابله کنید.
CBT همچنین می تواند به شما کمک کند تا با استرس، اضطراب و بی خوابی مقابله کنید.
درمان بین فردی (IPT)
IPT به شما کمک می کند تا روابط خود را با دیگران بهبود ببخشید و حمایت اجتماعی را افزایش دهید.
IPT می تواند به شما کمک کند تا با مشکلات ارتباطی در روابط خود با همسر، خانواده و دوستان خود مقابله کنید.
IPT همچنین می تواند به شما کمک کند تا مهارت های اجتماعی جدیدی را یاد بگیرید و شبکه حمایتی خود را گسترش دهید.
درمان روان پویشی
درمان روان پویشی به شما کمک می کند تا ریشه های افسردگی خود را در تجربیات گذشته خود درک کنید و با آنها کنار بیایید.
درمان روان پویشی می تواند به شما کمک کند تا با احساسات ناخوشایندی مانند غم، خشم و ترس که ممکن است در دوران بارداری تجربه کنید، مقابله کنید.
درمان روان پویشی همچنین می تواند به شما کمک کند تا عزت نفس خود را ارتقا دهید و اعتماد به نفس خود را افزایش دهید.
مزایای روان درمانی برای افسردگی دوران بارداری
- روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا علائم افسردگی خود را به طور موثر مدیریت کنید.
- روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا مهارت های مقابله ای سالم را یاد بگیرید.
- روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا روابط خود را با دیگران بهبود ببخشید.
- روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا عزت نفس خود را ارتقا دهید.
- روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا یک بارداری سالم و شاد را تجربه کنید.
کلینیک مایندویژن، با در نظر گرفتن نیازها و اولویت‌های هر زوج یا فرد، بهترین خدمات نظیر روانشناسی آنلاین در کانادا، زوج درمانی، سکس تراپی، روان درمانی فردی و مشاوره پیش از ازدواج را به شما ارائه می‌دهد. همین امروز با ما تماس بگیرید و اولین قدم را برای ساختن یک زندگی شاد و پایدار بردارید.
